De Nederlandse economie is voor 18,5 procent duurzaam. Dat blijkt uit de zesde editie van de Nieuwe Economie Index (NEx), een jaarlijks onderzoek van MVO Nederland. Hoewel de index met 1,0 procentpunt is gestegen ten opzichte van 2024, is de stijging over de afgelopen zes jaar afgevlakt. Volgens Ankie van Wersch, directeur-bestuurder van MVO Nederland, blijft een doorbraak op circulaire economie en biodiversiteit uit omdat wetgeving nog steeds de belangen van traditionele bedrijven beschermt. “Duurzame bedrijven die de natuur en maatschappij bevorderen, worden hierdoor klein gehouden en niet als serieuze spelers gezien,” stelt Van Wersch. Ze roept het kabinet op om meer oog te hebben voor de kansen die groene ondernemers bieden.
De NEx-score wordt bepaald aan de hand van zeven thema’s: nieuwe rijkdom, echte prijzen, transparante ketens, inclusief ondernemen, groene energie, biodiversiteit en circulaire economie. Sinds de eerste meting in 2020, toen de index op 12,1 procent stond, is er sprake van een gestage groei. Toch neemt de toename elk jaar af.
Biodiversiteit biedt economische kansen
Een belangrijke factor in de stagnatie van de NEx is de verslechtering van de zoetwaterkwaliteit en het toenemende stikstofoverschot. Dit heeft een negatieve invloed op biodiversiteit. “Investeren in natuur loont, maar de politiek ziet de economische kansen van biodiversiteit onvoldoende,” aldus Van Wersch. MVO Nederland pleit voor gerichter beleid om deze kansen te benutten.
Circulaire economie mist schaalgrootte
De circulaire economie blijft voor het zesde jaar op rij hangen rond de 13 à 14 procent. Het gebruik van nieuwe grondstoffen is nog steeds goedkoper dan hergebruik, waardoor de circulaire economie moeilijk op schaal komt. Recyclingbedrijven ondervinden hier de gevolgen van en kunnen moeilijk concurreren met nieuw plastic uit China. Om in 2030 een circulaire economie van 50 procent te bereiken, moet circulair ondernemen de aantrekkelijkste keuze worden. Dit vereist gericht beleid dat duurzame initiatieven ondersteunt.
Wetgeving als motor en obstakel
Een positieve ontwikkeling is de stijging van transparante ketens met 3,7 procentpunt. Bedrijven rapporteren steeds vaker over hun toeleveringsketens, mede dankzij de invoering van de CSRD- en CSDDD-wetgeving. “Deze wetgeving dwingt bedrijven om transparanter te opereren, en dat werpt nu zijn vruchten af,” zegt Van Wersch.
Tegelijkertijd belemmert bestaande wetgeving de opmars van duurzame bedrijven. Het kabinet zou beter moeten luisteren naar ondernemers die laten zien dat duurzaamheid en zakelijk succes hand in hand kunnen gaan. Deze bedrijven weten precies welke beleidsmaatregelen nodig zijn om duurzame businessmodellen op te schalen. De miljoenennota biedt een uitgelezen kans om beleid in te zetten dat de nieuwe economie daadwerkelijk vooruithelpt.
De NEx 2025 toont aan dat nieuwe rijkdom op 8,7 procent staat, echte prijzen op 15 procent en transparante ketens op 16,7 procent. Inclusief ondernemen blijft het sterkste thema met 39,5 procent, terwijl groene energie 13,7 procent haalt. Biodiversiteit wordt gewaardeerd op 22,2 procent en de circulaire economie blijft steken op 14 procent.
Meer informatie over het onderzoek en concrete stappen voor bedrijven zijn te vinden op de website van MVO Nederland.
