Onlangs antwoordde minister Hermans (KGG) op vragen van de PvdD dat negatieve emissies ‘een belangrijk onderdeel vormen van de beleidsmix om in 2050 klimaatneutraal te zijn’. De uitgangspunten van de ‘Routekaart Koolstofverwijdering’ die hiertoe in de maak is, worden op 24 oktober a.s. in het Klimaatplan gepresenteerd. Het lijkt erop dat dit Kabinet werk maakt van het advies van de Wetenschappelijke Klimaatraad om een actief beleid te voeren voor verwijdering van koolstofdioxide.
Dubbelfunctie
Kort-cyclische CO2 uit lucht, zee of biomassa is in principe klimaatneutraal en leidt bij permanente opslag ondergronds, in bodem of bos tot een netto vermindering van koolstof in de atmosfeer. Van de genoemde opties is biomassa de enige bron met een dubbelfunctie: het levert zowel duurzame energie als klimaatneutrale CO2. Projecten onder de naam BECCS of BECCUS, Bio-Energy Carbon Capture Utilisation & Storage, benutten deze dubbelfunctie: ze leggen een koppeling tussen opwekking van bio-energie en permanente koolstofverwijdering.
Vergevorderd op dit punt zijn elektriciteitscentrales die van kolen overschakelen op biomassa en de afgevangen CO2 opslaan. Daarbij gaat het over ‘biomassa’ en ‘CCS’: twee onderwerpen die afzonderlijk kritisch worden beschouwd in het maatschappelijke en politieke debat. De vraag is: zien we BECCUS projecten als een stapeling van pijnpunten, of werpt de combinatie een ander licht op de zaak? Ik neig naar het laatste.
Laagwaardig/hoogwaardig
De inzet van resthout ten behoeve van elektriciteitsopwekking is op dit moment de enige CO2-vrije elektriciteit als back-up voor zon- en windenergie. Kritiek betreft de laagwaardigheid van deze toepassing t.o.v houtverwerking in bijvoorbeeld meubels en bouw. Maar maakt de koppeling met koolstofverwijdering deze inzet niet hoogwaardiger dan louter energieopwekking. Toepassing van biogene CO2 in chemische producten (CCU) leidt zelfs tot upcycling: van laagwaardig resthout naar hoogwaardige producten.
Optimale benutting
Het ondergronds opslaan van biogene CO2, ofwel: BioCCS, is op dit moment de snelst inzetbare technologie voor het creëren van serieuze volumes negatieve emissies. De weerstand betreft vaak het gebruik van biomassa. Maar laten we ook hier kijken naar het totale plaatje: de koppeling van energie-opwekking en koolstofverwijdering levert de meest optimale benutting van hernieuwbare grondstoffen in het energiesysteem.
Door focus op één van de onderdelen blijven de kansen van BECCUS onderbelicht. Elke stap in het proces moet uiteraard onderworpen zijn aan strenge eisen en controle. Maar de urgentie van decarbonisatie van de atmosfeer, processen en producten rechtvaardigen dat de koppeling van beide processen wordt gewaardeerd in het energiebeleid. Op z’n minst tot er volwaardige alternatieven zijn.
Over de auteur
Marieke van der Werf
Adviseur op het gebied van energie en circulaire economie
Marieke van der Werf is adviseur op het snijvlak van duurzaamheid en politiek. Na haar Kamerlidmaatschap trad zij als partner toe tot Bureau Publyon, Public Affairs en Corporate Communicatie. Marieke heeft zich gespecialiseerd in energie en circulaire economie en adviseert onder andere het Platform Groen Gas. Ook is zij voorzitter van de CCU-Alliantie en initiatiefnemer van de Taskforce Negatieve Emissies, waar biogene CO2 een belangrijke rol speelt. Naast haar advieswerkzaamheden vervult Marieke toezichthoudende rollen bij o.a. het Friese Energiefonds en bij Spaarnelanden BV.
