De Europese Commissie heeft aangekondigd dat de invoering van de nieuwe EU-wet tegen ontbossing, de EU Ontbossingsverordening (EUDR), met een jaar wordt uitgesteld. Op woensdag 2 oktober publiceerde de Commissie aanvullende richtlijnen en een versterkt internationaal samenwerkingskader om betrokken partijen te ondersteunen bij hun voorbereidingen voor de implementatie van de verordening. De EUDR, die tot doel heeft ontbossingsvrije toeleveringsketens te waarborgen, treedt nu op 30 december 2025 in werking voor grote bedrijven. Voor kleine en micro-ondernemingen is de deadline uitgesteld tot 30 juni 2026.
De Europese Commissie kwam tot dit besluit na feedback van internationale partners en belanghebbenden. Tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in september lieten verschillende landen weten dat ze niet voldoende voorbereid waren op de implementatie van de wet. Ook binnen de Europese Unie zijn de voorbereidingen ongelijkmatig: terwijl sommige bedrijven en lidstaten klaar zijn voor de uitvoering, zijn anderen nog in het proces van aanpassing aan de nieuwe regels.
De wet, die in eerste instantie was gepland om in december 2024 in te gaan, heeft als doel producten die bijdragen aan ontbossing van de Europese markt te weren. Denk hierbij aan producten zoals hout, koffie, soja en palmolie. De Europese Commissie benadrukt dat het uitstel niet betekent dat de doelen van de wet ter discussie staan. De verlenging van 12 maanden moet bedrijven en overheden extra tijd geven om de noodzakelijke maatregelen te treffen, zodat de invoering van de wet soepel kan verlopen.
Extra tijd voor een effectieve implementatie
Hoewel de wet al formeel is goedgekeurd en de technische implementatie-instrumenten klaar zijn, zal de extra periode van een jaar als een “inloopperiode” dienen. Hiermee wil de Commissie ervoor zorgen dat de wet effectief wordt nageleefd zodra deze van kracht wordt.
Daarnaast heeft de Commissie nieuwe richtlijnen gepubliceerd die extra duidelijkheid bieden aan bedrijven en handhavingsautoriteiten. Deze richtlijnen geven onder andere meer informatie over de registratieverplichtingen, boetes, en de exacte definities van termen zoals ‘bosdegradatie’ en ‘plaatsing op de markt’.
Internationale samenwerking en transparantie
Een belangrijk onderdeel van de EU Ontbossingsverordening is internationale samenwerking. De Europese Commissie heeft daarom een kader opgezet om landen buiten de EU te ondersteunen bij de transitie naar ontbossingsvrije toeleveringsketens. Dit is nodig omdat veel van de producten die ontbossing veroorzaken, van buiten Europa komen. Het doel van de Commissie is om met behulp van deze internationale samenwerking tot eerlijke en inclusieve handelsketens te komen.
Daarnaast heeft de Commissie richtlijnen gepubliceerd voor een nieuw benchmarkingsysteem, waarmee landen worden beoordeeld op het risico dat ze bijdragen aan ontbossing. Landen worden geclassificeerd als laag, standaard of hoog risico, en deze indeling zal bedrijven helpen bij hun due diligence, oftewel hun zorgplicht om ervoor te zorgen dat hun producten geen ontbossing veroorzaken. Dit systeem helpt ook handhavingsautoriteiten bij het toezicht op bedrijven.
Informatiesysteem klaar voor gebruik
Een ander cruciaal onderdeel van de nieuwe wet is het Informatiesysteem waarin bedrijven hun due diligence-verklaringen moeten registreren. Dit systeem is nu technisch klaar en zal vanaf november beschikbaar zijn. Bedrijven kunnen hun verklaringen alvast indienen, zelfs voordat de wet van kracht wordt. Dit biedt hen de kans om alvast te oefenen met het nieuwe systeem en ervoor te zorgen dat hun toeleveringsketens voldoen aan de eisen van de EU Ontbossingsverordening.
Wat zijn de volgende stappen?
De Europese Commissie roept bedrijven en andere belanghebbenden op om snel te beginnen met het gebruik van het Informatiesysteem. Er zullen vanaf oktober online trainingen beschikbaar zijn om bedrijven te helpen zich voor te bereiden op de nieuwe regels. Daarnaast werkt de Commissie aan een intensieve dialoog met derde landen om het benchmarkingsysteem zo snel mogelijk af te ronden.
De verlenging van de implementatietermijn moet nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad, maar de Commissie verwacht dat dit geen problemen zal opleveren.
De EU Ontbossingsverordening is een van de belangrijkste stappen die de Europese Unie heeft genomen in de strijd tegen klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. Door producten die bijdragen aan ontbossing te weren van de Europese markt, wil de EU een wereldwijd signaal afgeven dat ontbossing niet langer acceptabel is. Dit is niet alleen belangrijk voor het milieu, maar ook voor de mensenrechten en de economische ontwikkeling in de landen waar ontbossing een groot probleem is.
De wet past in het bredere kader van de Europese Green Deal, waarin de EU zich inzet voor een duurzame en eerlijke wereldwijde economie. Het uitstel van de invoering van de wet geeft alle betrokken partijen de kans om de noodzakelijke voorbereidingen te treffen, zodat de wet vanaf 2025 effectief kan worden gehandhaafd zonder onnodige complicaties.
Zie persbericht van de Europese Commissie.
Richtlijnen voor de ontbossingsverordening van de EU
