De agrarische sector staat voor grote uitdagingen door toenemende duurzaamheidseisen en beperkingen op het gebruik van water, meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Tegelijkertijd groeit de vraag naar natuurlijke bouwmaterialen met een lage CO2-voetafdruk vanuit de bouwsector. In dit kader komt de teelt van biobased bouwmaterialen, zoals de snelgroeiende Paulownia-boom, naar voren als een veelbelovend nieuw verdienmodel voor boeren.
De Paulownia-boom, oorspronkelijk afkomstig uit Azië, staat bekend om zijn snelle groei en veelzijdigheid. Het hout van deze boom is licht, sterk en geschikt voor diverse toepassingen, waaronder plaatmateriaal, frames en meubels. In Nederland is de teelt van Paulownia nog relatief nieuw, maar de eerste ervaringen zijn veelbelovend. De boom heeft een teeltcyclus van ongeveer tien jaar, wat betekent dat ondernemers goed moeten nadenken over het verdienmodel en de bijbehorende risico’s. Een project van ZLTO, gefinancierd door Brabants Bodem en de Stuurgroep Landbouw Innovatie Noord-Brabant (LIB), richt zich op het vergroten van kennis over deze teelt en het verbinden van boeren met betrouwbare partijen in de keten.
Agroforestry
Een van de meest interessante toepassingen van Paulowniateelt is binnen agroforestry-systemen. Agroforestry, het combineren van bomen met landbouwgewassen of veeteelt, biedt kansen voor diversificatie en duurzaamheid op het boerenbedrijf. Paulownia-bomen zijn bijzonder geschikt voor dit systeem doordat ze in de eerste jaren na aanplant regelmatig gesnoeid moeten worden. Deze snoei bevordert niet alleen een sterke wortelontwikkeling en een rechte stam zonder knoesten, maar zorgt ook voor voldoende licht in de onderlaag, waardoor andere gewassen goed kunnen groeien. Dit maakt de teelt van Paulownia toegankelijker voor akkerbouwers en veehouders die geen expertise of interesse hebben in fruit- of notenteelt.
De teelt van Paulownia-bomen binnen agroforestry-systemen past goed bij de doelstellingen van Brabants Bodem, dat zich richt op het ontwikkelen van een nieuw perspectief voor agrarische ondernemers die bijdragen aan natuur- en landschapskwaliteit in het Van Gogh Nationaal Park. Paulownia-teelt vereist minimale inputs in de vorm van meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen en water, en draagt bij aan een gevarieerd landschap met minimale grondbewerking. Hierdoor kan deze teelt een belangrijke rol spelen in de verduurzaming van de agrarische sector.
De komende jaren zal er intensief onderzoek plaatsvinden naar de teelt van Paulownia in Nederland, met specifieke aandacht voor de integratie binnen agroforestry-systemen. De resultaten van dit project worden in december 2025 verwacht en zullen naar verwachting waardevolle inzichten bieden voor agrarische ondernemers die willen bijdragen aan een duurzamere toekomst.
Bron: ZLTO
