In energiesystemen met een stijgend aandeel variabele energiebronnen zoals zonne- en windenergie speelt bio-energie een steeds belangrijkere rol, vooral in regio’s waar alternatieve hernieuwbare energiebronnen moeilijk of duur te leveren zijn. Klimaatefficiënte en kosteneffectieve flexibiliteit van bio-energie is van cruciaal belang. Deze flexibiliteit speelt niet alleen een rol bij het leveren van elektriciteit, maar ook bij verschillende andere energiesysteemdiensten zoals de levering van biobrandstoffen, de implementatie van hernieuwbare warmte, opties voor koolstofafvang en -gebruik, en de verlaging van de exploitatiekosten van het netwerk.
Behoefte aan gunstig beleidsklimaat
Om het volledige potentieel van flexibele bio-energie te benutten voor de transformatie van het energiesysteem, zijn gunstige beleidsomstandigheden nodig. Experts van IEA Bioenergy Task 44 (Flexibele bio-energie en systeemintegratie) hebben de ontwikkelingen op het gebied van flexibele bio-energie-implementatie in 14 landen en de EU geanalyseerd. Hun rapport is gebaseerd op vragenlijsten die zijn ingevuld door deskundigen op het gebied van bio-energie uit deze landen, waarmee contact werd opgenomen via het bio-energienetwerk van het IEA.
Bevindingen van het rapport
De resultaten tonen aan dat flexibele bio-energie in diverse toepassingsgebieden wordt overwogen, waarbij de prioriteiten per land verschillen. Er wordt vooral veel belang gehecht aan het gebruik van flexibele grondstoffen en het leveren van flexibele energie. Dagelijkse en seizoensgebonden flexibiliteit zijn cruciaal voor systeemintegratie, evenals voor innovatie- en implementatiepijplijnen. Bovendien is er een groeiende belangstelling voor de flexibiliteit van grondstoffen, waaronder verschillende biomassabronnen en opslag- en handelsopties. Deze opties hebben de afgelopen drie jaar in de meeste landen meer aandacht gekregen en de implementatie is nog steeds gaande.
Innovatie en onderzoek
Flexibele productie van waterstof of CO2, evenals polygeneratie van energie en niet-energetische producten, worden steeds vaker aangewezen als onderwerpen voor onderzoek en demonstratie. Flexibele bio-energie en BECCS (Bio-energy with Carbon Capture and Storage) worden als opkomende onderwerpen beschouwd in veel energiestrategieën.
Ondersteuningsmechanismen
Er zijn veel ondersteuningsmechanismen voor duurzame energieproductie, maar de meeste ondersteunen slechts indirect flexibele bio-energie en systeemintegratie. Directe beleidssteun voor flexibiliteit wordt gerapporteerd vanuit Oostenrijk, Denemarken, Duitsland, Italië, Nederland, Zweden, Zwitserland en Turkije. Deze mechanismen ondersteunen de creatie van flexibele bio-energiecapaciteiten op biogasinstallaties (in Duitsland), feed-in tarieven en premies voor flexibele bio-energie (Oostenrijk en Denemarken) of focussen op de Capex- en Opex-bijdrage aan groene WKK’s (Zwitserland).
Barrières en vooruitzichten
Ondanks deze steun worden in vrijwel alle onderzochte landen onvoldoende beleidsinstrumenten en marktmechanismen als belangrijkste barrières gezien voor het versnellen van flexibele bio-energie. De concurrentie met andere flexibiliteitsopties neemt toe. Infrastructurele aspecten worden echter niet als een barrière genoemd, wat flexibele bio-energie kan onderscheiden van andere systeemintegratieopties en een voordeel biedt bij korte termijn implementatie.
Dit rapport is deel één van de analyse van de vragenlijst. Het tweede rapport, dat de verwachtingen van flexibele bio-energie in verschillende landen behandelt, wordt verwacht in het najaar van 2024. Flexibele bio-energie blijft een cruciaal onderdeel van duurzame energiesystemen en vraagt om gerichte beleids- en marktmechanismen om haar potentieel volledig te benutten.
Bron: IEA Bioenergy
