In Nederland werken veel mensen met passie met biomassa als grondstof. Ze werken aan innovaties, verbeteren (productie)processen of maken beleid voor een fossielvrije toekomst. Wij belichten in deze miniserie wat hun drijfveren zijn om te werken aan de transitie naar een duurzame wereld.
In een wereld waarin duurzaamheid steeds meer centraal staat, is het verhaal van PeelPioneers een voorbeeld van hoe een ogenschijnlijk alledaags probleem kan leiden tot innovatieve oplossingen. Het begon allemaal zo’n tien jaar geleden, toen de populariteit van sinaasappelsapautomaten in supermarkten een piek bereikte. Consumenten genoten van het gemak en de frisheid van vers geperst sap, maar tegelijkertijd ontstond er een nieuw probleem: wat te doen met de bergen sinaasappelschillen die als bijproduct achterbleven?
Wij spraken met Peter Roosink, die al 2,5 jaar de rol van Innovation Lead vervult bij PeelPioniers. Peter heeft zijn opleiding genoten aan de HAS in Den Bosch en heeft daarnaast een master behaald in Food Industry Management in Engeland. Deze achtergrond heeft hem een uitgebreide kennisbasis gegeven over de voedings- en agrarische sector. Peter is bijzonder geïnteresseerd in nieuwe bedrijfsmodellen die impact kunnen maken buiten de traditionele technologieën. Na een periode als management trainee, waarin hij voornamelijk strategisch werk verrichtte, voelde hij de behoefte om praktische ervaring op te doen en zijn sporen te verdienen in de praktijk.
Peter verteld over het ontstaan van PeelPioneers: “Traditionele afvalverwerkingsmethoden bleken niet geschikt voor de sinaasappelschillen; ze waren te zuur om te vergisten en te nat om te verbranden. Dit bracht een nieuwe uitdaging met zich mee voor de afvalverwerkingsindustrie, maar ook een kans voor innovatie. Het was in deze context dat PeelPioneers ontstond.”
Opgericht in 2017 door Lindy Hensen, Bas van Wieringen en Sytze van Stempvoort, bracht PeelPioneers een uniek team samen met verschillende achtergronden en expertisegebieden. Terwijl Sytze vanuit een technische achtergrond kwam, brachten Bas en Lindy ervaring in afvalverwerking en ondernemerschap met zich mee. Gezamenlijk zagen ze een kans om van sinaasappelschillen een waardevolle grondstof te maken, in plaats van simpelweg afval.
Het begon met een eenvoudige loods in Amsterdam, hier begonnen de founders met het verzamelen van sinaasappelschillen en het experimenteren met verschillende verwerkingsmethoden. Een van de grootste uitdagingen was echter het juridische gevecht om sinaasappelschillen niet langer als afval te beschouwen, maar als waardevolle grondstof voor nieuwe producten. Het team van PeelPioneers wist deze juridische hindernis te overwinnen, waardoor de weg vrij werd gemaakt voor verdere ontwikkeling.
Een cruciaal aspect van het succes van PeelPioneers was het opzetten van een efficiënte supply chain. Door samenwerkingen aan te gaan met supermarkten, cateraars en horecagelegenheden door heel Nederland, wist PeelPioneers een constante stroom van sinaasappelschillen naar hun fabriek te verzekeren. Hier werden de schillen omgezet in een breed scala aan waardevolle producten, waaronder citrusvezels, etherische oliën en sinaasappelblokjes.
Peter: “Wat een bijkomend voordeel is dat we een ontzettend stabiele toevoer van het product hebben, want de supermarkten kopen hun vruchten in Argentinië, China, Spanje in en hebben altijd verse sinaasappels in de schappen liggen. Bedrijven die rechtstreeks inkopen in Italië of Spanje zijn afhankelijker van de agrarische industrie. Wanneer er een keer een oogst misgaat, dan hebben zij direct een probleem. PeelPioneers ontvangt altijd een perfect kwalitatief fijn product, heel continu door het gehele jaar heen.”
PeelPioneers maakt olie van sinaasappelschillen. Hoewel het produceren van olie uit schillen op zich niet nieuw is – grote industriële sap bedrijven in Spanje doen dit ook – is het gebruik van een reststroom voor dit doel wel uniek. In Nederland was deze aanpak zelfs geheel nieuw.
De olie die PeelPioneers produceert, is uitsluitend afkomstig van sinaasappels, aangezien de sap automaten in supermarkten alleen sinaasappels persen. Deze olie kan verder worden opgesplitst in twee componenten. De eerste is een geconcentreerde olie met intense geur-, kleur- en smaakstoffen. Dit concentraat wordt onder andere gebruikt in speciaal bieren, waarbij de hoeveelheid olie beperkt moet blijven om het schuim niet te verliezen.
Het tweede deel van de olie is een stof die dienst doet als ontvetter en antimicrobieel middel. Deze component is geschikt voor gebruik in schoonmaakmiddelen.
Peter: “Je bent er dan nog lang niet, want maar 0,1% van de schil is olie en wij willen natuurlijk de biomassa verwaarden naar een hoger niveau. Als je er maar 0,1% uit haalt en je houdt 99,9% over, terwijl je wel al die logistieke bewegingen doet en dan vervolgens nog steeds afval weg doet, dan win je onderaan de streep nog niet zoveel qua duurzaamheid.”
Het ontwikkeltraject van PeelPioneers richtte zich op het vinden van mogelijkheden voor de resterende pulp van de schone sinaasappelschillen. Ze begonnen met het voeren van deze pulp aan vee, een nieuwe toepassing mogelijk gemaakt door strikte kwaliteitscontrole die de schillen schoon en homogeen maakte. Door de strikte kwaliteitscontrole die de schillen schoon en homogeen maakt werd een nieuwe toepassing mogelijk gemaakt, namelijk het voeren van de pulp aan vee.
Het uiteindelijke doel van PeelPioneers is om alle componenten van de sinaasappelschil zo hoog mogelijk te verwaarden. Veevoeder staat relatief laag op deze ladder; de ambitie is om voedsel terug te brengen naar voedsel. Dit streven heeft geleid tot de productie van citrusvezel. De fabriek in Den Bosch is gebouwd om deze citrusvezel op grote schaal te produceren en in de markt te zetten. Citrusvezel, afkomstig uit ongeveer de helft van de droge stof van de sinaasappel, wordt in voedingsmiddelen gebruikt voor water- en oliebinding en structuurverbetering. Daarnaast kan het E-nummers vervangen, wat het tot een gewild ingrediënt maakt. De vraag naar citrusvezel heeft de groei van PeelPioneers de afgelopen jaren sterk gestimuleerd.
De mooiste schillen worden apart gehouden en in blokjes gesneden, die vervolgens naar een bedrijf in Friesland gaan om gekookt te worden in suikersiroop. Dit resulteert in sukade, bekend van bijvoorbeeld krentenbrood.
Hoewel een groot deel van de sinaasappelschil wordt verwerkt, blijven water en suiker – in de vorm van sap – over. Dit product komt op verschillende plekken in de fabriek vrij en vormt een belangrijke focus van Peter de afgelopen twee jaar. Een onderzoeksprogramma naar precisie fermentatie is gestart om diverse producten uit het suikersap te halen door de groei van verschillende organismen.
Peter houdt zich vooral bezig met nieuwe business, producten en bedrijfsactiviteiten voor de toekomst. Dit omvat de tweede generatie van bestaande ingrediënten en de ontwikkeling van nieuwe ingrediënten uit bestaande reststromen. Zijn hoofdtaak is om meer waarde uit de schil te halen, wat hij met een klein team doet. “Werken in een klein team vereist veel creativiteit en leidt tot nieuwe ontwikkelingen, omdat iedereen continu op de hoogte is van de commerciële en technische uitdagingen en snel met oplossingen kan komen.”
Peter is sterk gericht op innovatie, vooral met biogrondstoffen. Zijn opleiding aan de HAS gaf hem inzicht in de huidige voedselproductiemodellen en hun voor- en nadelen. Hij heeft altijd willen bijdragen aan een duurzame toekomst en vond zijn plek in de plantaardige biobased sector, weg van de zuivel- en vleesindustrie. Het pionieren in een nieuwe industrie, ondanks de huidige tegenstand, biedt hem voldoening en de mogelijkheid om bij te dragen aan een groter goed. Het werken bij PeelPioneers geeft hem het gevoel echt iets nieuws neer te zetten, wat soms uitdagend is maar ook vol kansen en vertrouwen.
