Jongeren zijn radicaler in hun politieke opvattingen dan ouderen, ook als het over klimaat gaat. Ze willen een vleestaks, maar ook kerncentrales om de CO2-uitstoot terug te beperken.
Kernenergie is voor jongeren geen taboe. Sterker, van alle leeftijdsgroepen is de steun voor het bouwen van nieuwe kerncentrales het grootst onder jongeren tussen de 18 en 35 jaar. Dit blijkt uit representatief onderzoek van Kieskompas onder bijna 11.500 respondenten in opdracht van Trouw.
51 procent van de jongeren is het eens of helemaal eens met de stelling dat Nederland kerncentrales moet bouwen om de klimaatdoelen te halen. Bij oudere kiezers ligt de animo voor kernenergie lager. Van de leeftijdsgroep tot 50 jaar is 42 procent voor, bij de 50- tot 64-jarigen 37 procent. Onder de oudste Nederlanders neemt de steun voor kerncentrales weer iets toe, naar 44 procent.
Nieuwe centrales
Het debat over kernenergie zwelt de laatste jaren aan, nu Nederland manieren moet vinden om de CO2-uitstoot tot 2030 met de helft of meer terug te brengen. Bij het produceren van kernenergie komen geen broeikasgassen vrij. Anderzijds is de techniek omstreden, vanwege kernafval en de ongelukken met kerncentrales in Tsjernobyl in de voormalige Sovjet-Unie en in het Japanse Fukushima in 2011. Vooral die eerste ramp kunnen de jongeren zich niet of nauwelijks herinneren.
Nederland heeft één actieve kerncentrale, in het Zeeuwse Borssele. Die gaat volgens planning in 2033 dicht, maar de provincie wil hem langer openhouden, om de klimaatdoelen te halen. In grensstreken bestaat onrust over de verouderde Belgische kerncentrales in Doel en Tihange. Het nieuwe Belgische kabinet wil die centrales sluiten.
In Nederland is een meerderheid in de Tweede Kamer voor het bouwen van nieuwe kerncentrales. Toch ligt het niet voor de hand dat er spoedig nieuwe centrales bij komen. De bouw kost miljarden euro’s. Weinig energiebedrijven zijn bereid zo’n groot bedrag neer te leggen, temeer omdat de techniek bij een groot deel van de bevolking zo omstreden is. Het kabinet trekt er geen subsidies voor uit. De onlangs afgetreden minister Eric Wiebes van economische zaken zag kernenergie als een CO2-besparende techniek voor de toekomst.
Ingrijpend klimaatbeleid
In het kiezersonderzoek zijn de meningen over kernenergie vrij voorspelbaar verdeeld langs partijlijnen. Vooral de rechtse partijen zijn voor, de grootste tegenstanders zijn te vinden bij Groenlinks, SP en Partij voor de Dieren. Toch zijn ook bij deze partijen jongeren te vinden die kernenergie acceptabel vinden. Zo dienden jonge GroenLinksleden afgelopen weekend op het partijcongres een amendement in om kernenergie bespreekbaar te maken om de klimaatdoelen te halen.
Niet partij maar leeftijd bepaalt klimaatstandpunt
Leeftijd is veel bepalender voor meningen tegenover klimaatbeleid dan partijvoorkeur. Dit blijkt uit de resultaten van een opinieonderzoek van Kieskompas. In opdracht van Trouw legden de peilers van het onderzoekinstituut tien stellingen over klimaat voor aan zo’n 11.500 respondenten. Na het representatief maken van deze steekproef, bleven een kleine 10.500 respondenten over. Er geldt een foutmarge van 2,3 procent.
Trouw zal de komende weken vaker resultaten van opinieonderzoek door Kieskompas publiceren. In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart zal de krant een aantal politiek actuele thema’s er gedurende een week uitlichten, zoals bijvoorbeeld ook migratie en zorg.
Opvallend genoeg vinden VVD- en CDA-kiezers vaker dat de Groningse gaskraan open moet blijven, zolang het alternatief is dat Nederland vervuilender Russisch gas importeert, dan kiezers van Forum voor Democratie. Forum is de enige partij die door wil gaan met de gaswinning in Groningen. Van de Forumstemmers vindt 43 procent dat er in Groningen nog gas gewonnen moet worden, bij VVD-kiezers ligt dit op 58 procent, bij het CDA en bij de PVV op iets meer dan de helft. De PVV wil stoppen met Gronings gas en voortaan gas winnen in de Noordzee.
Ruim vier vijfde van de GroenLinks- en PvdD-kiezers heeft geen moeite om een hogere energiebelasting te betalen. Bij kiezers van Forum voor Democratie (13 procent) en PVV (10 procent) is die bereidheid veel lager. Bij het electoraat van de bestuurderspartijen rechts van het midden, is die aversie kleiner. Van de VVD-kiezers vindt 45 procent het niet erg meer energiebelasting te betalen, net als 39 procent van de CDA-kiezers.
Als het gaat om duurzame energiebronnen, zijn zonnepanelen populairder dan windmolens. Of het nu om leeftijd of partijvoorkeur gaat, de aanleg van zonneparken krijgt de voorkeur boven het bouwen van windmolens. Alleen bij de Partij voor de Dieren en opmerkelijk genoeg bij Forum voor Democratie is er geen groot verschil in voorkeur tussen zonne- en windparken.
De Kieskompasresultaten passen in een trend die de afgelopen jaren zichtbaar werd: jongeren zijn radicaalst als het gaat om de strijd tegen klimaatverandering. De klimaatstaking, ingezet door de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg, kreeg navolging van jongeren wereldwijd. De Nederlandse Jonge Klimaatbeweging, die zo’n 100.000 volgers zegt te hebben, werd vorig jaar eerste in de Duurzame 100 van Trouw.
Uit het Kieskompasonderzoek komt ook naar voren dat bijna een derde van de 35-minners vindt dat de overheid moet kunnen ingrijpen in de vrijheid van de samenleving om klimaatverandering tegen te gaan, zoals de overheid dat nu doet om het coronavirus te bestrijden. Ook zijn jongeren meer bereid om de portemonnee te trekken voor ingrijpender klimaatbeleid dan oudere Nederlanders. Hoewel zij over het algemeen minder te besteden hebben dan oudere leeftijdsgroepen, zijn jongeren in meerderheid voor hogere energiebelastingen en een vleestaks. Ook als het gaat om het isoleren en aardgasvrij maken van een woning, hebben jongeren minder moeite mee hier veel geld voor uit te trekken dan hun ouders en grootouders.
