Het gebruik van biobrandstoffen is mogelijk zonder de voedselzekerheid in gevaar te brengen. Onder de juiste omstandigheden kan het zelfs leiden tot meer voedselzekerheid. Dat is een van de conclusies van een internationaal panel van multidisciplinaire experts, onder wie onderzoekers van Wageningen University & Research. De bevindingen worden gepubliceerd in het Biofuels, Bioproducts, & Biorefining (Biofpr) Journal, een internationale bron voor wetenschappelijke informatie over duurzame biobased producten en brandstoffen.
De deskundigen gebruikten een enquête, een deskundigenpanel en literatuuronderzoek om de effecten van de productie van variabele biobrandstoffen te bestuderen. In de EU en andere rechtsgebieden worden biobrandstoffen momenteel in vaste verhouding vermengen met conventionele brandstoffen. Volgens de deskundigen kan de productie van bio-ethanol uit suikers en zetmeel of biodiesel uit vetten en oliën worden verhoogd in perioden waarin deze grondstoffen overvloedig beschikbaar zijn. Tijdens dergelijke tijden van overvloed, zijn de prijzen voor deze grondstoffen depressief. Omgekeerd kan de productie van biobrandstoffen worden verminderd als de beschikbaarheid van de grondstoffen laag is en de prijzen van deze grondstoffen hoog zijn. Grondstoffen voor biobrandstoffen kunnen dus een ‘virtuele grondstofreserve’ vormen die kan worden gebruikt voor de voedselproductie als dat nodig is. Dr. Iris Vural Gursel, onderzoeker bij Wageningen Food & Biobased Research, is een van de auteurs van het artikel in Biofpr. Zij stelt voor dat als de productie van biobrandstoffen wordt aangepast in reactie op de beschikbaarheid van biomassa grondstoffen en de prijzen, deze variabele vraag een aanbod van grondstoffen kan bieden om te helpen voldoen aan de behoeften aan voedsel, materialen en chemicaliën.
Positief effect op productiviteit
Volgens 58% van de deskundigen die aan de enquête deelnemen, kan de variabele vraag naar biobrandstoffen een positief effect hebben op de landbouwproductiviteit. Een aanzienlijke minderheid (28%) Oneens. Sommige respondenten merkten op dat een positief effect mogelijk is omdat de variabele vraag naar biobrandstoffen een stabiliserend effect heeft op de gewasmarkt: het biedt een extra kanaal voor landbouwers om overvloedige gewasopbrengsten te verkopen, waardoor leveringen worden geabsorbeerd die de vraag naar andere toepassingen overtreffen. Aangezien de primaire grondstoffen voor biobrandstoffen op grote schaal worden verhandeld met bestaande logistiek en infrastructuur, kan dit mechanisme op meerdere schalen functioneren. Het hebben van een verzekerde markt biedt meer zekerheid voor telers en vergemakkelijkt investeringen. Investeringen in verbeterde zaden, apparatuur en technologie verhogen op hun beurt de efficiëntie en productiviteit van de landbouwactiviteiten, wat effecten oplevert voor de landbouwsector die zich uitstrekt tot buiten de toeleveringsketen voor biobrandstoffen.
Integendeel, andere deskundigen hebben hun bezorgdheid geuit over het feit dat de variabele vraag naar biomassa zal leiden tot een daling van de investeringen in de biobrandstofindustrie of de concurrentie om de schaarse hulpbronnen zou kunnen vergroten. Een opvallende constatering van de respondenten was dat landbouw- en milieudeskundigen positiever waren over de gunstige effecten dan economen en chemici.
Effecten op het landgebruik
Een belangrijke zorg rond de productie van biobrandstoffen is dat de landvereisten voor de teelt van grondstoffen voor biobrandstoffen zullen concurreren met andere gewassen, ten koste van de voedselzekerheid en het milieu. Als de productie van biobrandstofgewassen andere essentiële producten verdringt, zou het kunnen bijdragen aan de uitbreiding van de landbouw en ontbossing, of “indirecte verandering in landgebruik.” Onderzoekers identificeerden echter verschillende studies, waaronder sommige in Brazilië, die aantonen hoe beleid inzake de productie van biobrandstoffen kan leiden tot efficiëntere en duurzamere productiemethoden, met een netto positief effect op het landgebruik.
Passend beleid nodig
Uit de bevindingen van het deskundigenpanel blijkt dat er een sterke behoefte is aan passend beleid. Zoals vermeld in de paper, biobrandstof beleid moet rekening houden met de beschikbaarheid van grondstoffen en hun prijzen. De auteurs bevelen aan dat er een mechanisme wordt ingesteld om tijdelijke aanpassingen in de productie van biobrandstoffen mogelijk te maken om mogelijke voedselcrises te voorkomen. Dergelijke virtuele buffersystemen kunnen helpen bij bufferschommelingen in de beschikbaarheid van grondstoffen.
Dr. Vural Gursel merkt op: “Met name de deskundigen waren het erover eens dat lage prijzen voor landbouwproducten slecht zijn voor de voedselzekerheid: boeren investeren dan te weinig in hun bedrijf omdat de marges op hun producten simpelweg te laag zijn – ze hebben het geld niet. Dit leidt tot lagere opbrengsten in de volgende jaren en, op de lange termijn, kan uiteindelijk vereisen meer land. Variabele vraag naar biomassa is een interessant idee dat kan helpen voorkomen dat overaanbod leidt tot te lage prijzen. Het leidt dan tot meer zekerheid voor de boer, die meer kans zal hebben om te investeren in het verbeteren van de productiviteit, waardoor uiteindelijk minder grond nodig is voor dezelfde productie.”
Auteurs benadrukken dat er meer onderzoek nodig is om het principe van de productie van variabele biobrandstoffen om te zetten in effectief beleid. De krant concludeert dat “Als, door middel van onderzoek, kan worden bevestigd dat variabele productie niet ten koste gaat van de voedselzekerheid, maar integendeel kan bijdragen aan een grotere voedselzekerheid, dan is dit een belangrijke stap in de richting van duurzame productie van biobrandstoffen.”
Naast Wageningen University & Research hebben ook wetenschappers en experts van AgriQuest, Biomass Research, Oak Ridge National Laboratory (USA), de University of Nebraska-Lincoln (USA) en het Netherlands Enterprise Agency bijgedragen aan deze studie.
Klik hier voor het originele artikel
