De oppervlakte Europees bos waar hout wordt gekapt is in een paar jaar tijd toegenomen met bijna vijftig procent. Gaat het hier nog harder dan in de Amazone?
De kersverse cijfers in vakblad Nature ogen dramatisch: in een jaar tijd is de hoeveelheid bos die in Europa wordt gekapt met 49 procent toegenomen. En de hoeveelheid biomassa die uit Europese bossen wordt gewonnen zelfs met 69 procent.
Je krijg de indruk dat er binnenkort geen bos meer staat in Europa. Maar van een kaalslag is geen sprake, zegt Gert-Jan Nabuurs, hoogleraar bosbeheer aan Wageningen Universiteit. “Het is de macht van kleine getallen. We kappen in Europa heel weinig bos. Dus als er maar iets meer hout wordt gewonnen, oogt dat in procenten al als een enorme toename.”
In landen waar de houtwinning de afgelopen jaren het hardst is gegroeid gaat het nog altijd om niet meer dan 2 procent van het totale areaal. Die landen zijn Zweden en Finland, samen goed voor de helft van de groei in Europese houtwinning. Andere landen waar de houtwinning groeit zijn de Baltische staten, Polen, Spanje en Portugal. In Nederland neemt de houtwinning niet toe, en is het bosareaal stabiel of groeiende, net als in België, Denemarken en Duitsland.
De publicatie in Nature is wat gedramatiseerd, maar daarmee nog geen onzin, zegt Nabuurs. De cijfers komen van een onderzoeksinstituut van de Europese Unie in Ispra, Italië, en zijn gebaseerd op satellietmetingen. En die blijken een nuttige aanvulling op de cijfers die bosonderzoekers doorgaans gebruiken.
Op de grond houden de Europese bosbeheerders bij hoe hun bossen erbij staan, en wat er aan beheer wordt gedaan. Maar die cijfers komen met de nodige vertraging beschikbaar voor onderzoek. Met satellieten is aan het bladerdek te zien hoe het bosareaal zich ontwikkelt; minder nauwkeurig dan op de grond, maar wel een compleet en actueel beeld.
Nabuurs: “De groei van de houtwinning in de achterliggende periode is voor een deel te verklaren door economisch herstel. Daardoor groeit de vraag naar hout in sectoren als de papierindustrie en de bouw. De rest wordt verklaard door een overstap naar duurzamere materialen voor allerlei toepassingen. En een klein deel komt door omschakeling naar energie uit biomassa.”
3 miljard bomen
Een groeiend bos gebruikt CO2 en kan daarmee de uitstoot van dat broeikasgas door de mens compenseren. Bossen spelen daarom een belangrijk rol in alle klimaatplannen die er zijn. Maar dan moet je niet méér kappen dan er er bijgroeit, zoals in Zuid-Amerika en Azië gebeurt. Daar wordt de opname van CO2 veranderd in een uitstoot.
Dat is in Europa niet het geval, zegt Nabuurs. Nog niet. De Europese bossen zijn een belangrijk opnemer van CO2. “Nog steeds geldt voor alle landen in de EU dat de houtwinning minder is dan wat er bijgroeit. Het areaal breidt in de meeste landen uit en de houtvoorraad groeit.”
Maar de satellietmetingen maken opnieuw duidelijk dat je moet blijven investeren in de bossen om dat zo te houden, zegt Nabuurs. Dat gebeurt ook wel; zo wil de Europese Commissie het areaal in de komende tien jaar uitbreiden met 3 miljard bomen. “Maar er is meer nodig”, zegt Nabuurs.
De publicatie in Nature zal door tegenstanders van energie uit biomassa dankbaar worden aangegrepen, vreest de Wageningse hoogleraar. “En dat zou niet terecht zijn. De werkelijkheid is genuanceerd. Europa is niet aan het ontbossen en energie uit biomassa is hier marginaal. Maar Europa moet goed voor haar bossen blijven zorgen.”
Klik hier voor het originele artikel
